IRATA – Standardy bezpieczeństwa w pracach na wysokości 

Bezpieczeństwo na wysokościach 

IRATA, czyli Międzynarodowe Branżowe Stowarzyszenie Przemysłowego Dostępu Linowego, stworzyło standardy bezpieczeństwa dla prac na wysokościach oraz kompleksowy system szkolenia i certyfikacji specjalistów dostępu linowego. Dziś system ten jest uważany za jeden z najlepszych na świecie i jest powszechnie akceptowany w branży. Poprawa bezpieczeństwa w branżach wykorzystujących prace z dostępem linowym stała się priorytetem dla organizacji takich jak IRATA, które dążą do minimalizacji ryzyka podczas wykonywania zadań na wysokościach. 

W odpowiedzi na te potrzeby opracowano szczegółowy zestaw norm, standardów oraz wytycznych, które określają, jak bezpiecznie przeprowadzać prace z zakresu alpinizmu przemysłowego. Skupiono się na stworzeniu wymagań dotyczących szkolenia techników, obejmujących zarówno teorię, jak i praktykę. Dodatkowo wprowadzono system precyzyjnej oceny umiejętności oraz rejestracji wykwalifikowanych specjalistów, co pozwala na śledzenie i potwierdzanie ich kompetencji na każdym etapie kariery. 

Zasady pracy, nadzór i procedury ratownicze 

System pracy na wysokości oparty na podwójnych linach wymaga, aby każda czynność była przeprowadzana z użyciem dwóch osobnych lin – roboczej i asekuracyjnej. Linę asekuracyjną umieszcza się wysoko, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo. Nadzór nad pracami jest dostosowany do poziomu doświadczenia pracowników, rodzaju wykonywanych zadań oraz warunków pogodowych. Robotnicy utrzymują ze sobą stały kontakt wzrokowy i głosowy, co zwiększa bezpieczeństwo podczas pracy. Każdy pracownik jest zobowiązany do oceny ryzyka i znajomości procedur ratowniczych, które są dokładnie omawiane i przekazywane przed rozpoczęciem zadań. 

Przed każdą zmianą organizowane jest szkolenie stanowiskowe, które jest rejestrowane i ma na celu przypomnienie zasad bezpieczeństwa. Miejsce pracy jest wcześniej przygotowane, a plan działań obejmuje znajomość metod ratunkowych i, jeśli to konieczne, przeprowadzenie próbnych ćwiczeń. Sprzęt ratowniczy musi być łatwo dostępny i gotowy do użycia w każdej chwili. Wszyscy pracownicy są odpowiednio przeszkoleni i mają wiedzę z zakresu pierwszej pomocy. Dodatkowo codziennie przed użyciem sprzęt jest dokładnie sprawdzany, co pozwala na szybką reakcję w przypadku jakichkolwiek uszkodzeń. 

Poziomy szkoleń 

Aby zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa i skuteczności pracy, IRATA opracowała system szkoleń, który umożliwia systematyczne podnoszenie kwalifikacji techników dostępu linowego. Wprowadziła trzypoziomowy podział pracowników, który zależy od ich doświadczenia i umiejętności: 

Poziom technika	Opis umiejętności i obowiązków	Zakres odpowiedzialności
1	Osoba początkująca, wykonuje prace linowe w ograniczonym zakresie pod nadzorem technika poziomu 3.	Kontrola własnego sprzętu ochrony indywidualnej. Prace linowe pod nadzorem wykwalifikowanego technika poziomu 3.
2	Posiada szerszą wiedzę o technikach linowych, bierze udział w zadaniach ratunkowych i transportowych.	Działa w ramach bardziej zaawansowanych prac linowych, nadal pod nadzorem technika poziomu 3.
3	Nadzorca z pełną odpowiedzialnością za projekty i zespół techników. Posiada zaawansowaną wiedzę oraz kwalifikacje w technikach ratowniczych, przepisach prawa i certyfikacji IRATA.	Kierowanie zespołem techników poziomu 1 i 2, odpowiedzialność za całość projektu, w tym nadzór nad bezpieczeństwem i zgodnością z przepisami.

System poziomów szkoleń IRATA zapewnia klarowną ścieżkę kariery dla techników dostępu linowego, co pozwala na stopniowy rozwój umiejętności w zakresie pracy na wysokości. Dzięki temu pracownicy mogą być w pełni przygotowani do realizacji skomplikowanych i odpowiedzialnych zadań, zapewniając bezpieczeństwo i efektywność w każdej sytuacji. 

Dokumentacja zawodowa techników IRATA 

Każdy technik, który ukończy szkolenie na danym poziomie IRATA, otrzymuje odpowiedni certyfikat oraz dziennik pracy, czyli tak zwany Logbook. Zapisuje się w nim przebieg kariery zawodowej technika, w tym wszelkie zdobyte dodatkowe kwalifikacje, zaświadczenia. Certyfikaty IRATA są ważne przez trzy lata. Przed ich upływem technik dostępu linowego musi odnowić swoje uprawnienia, aby móc kontynuować pracę w zawodzie. Proces ten obejmuje czterodniowe szkolenie odnawiające na odpowiednim poziomie oraz jednodniową niezależną ocenę przeprowadzoną przez akredytowanego asesora IRATA. 

Możliwe jest również odbycie dodatkowego szkolenia dla techników dostępu linowego, które ma na celu przypomnienie i odświeżenie umiejętności techników na każdym poziomie zaawansowania. Czas trwania takiego szkolenia oraz zakres ćwiczeń są ustalane indywidualnie, a w niektórych przypadkach może być konieczne powtórzenie całego kursu oraz zdanie egzaminu u niezależnego asesora. To szkolenie jest obowiązkowe dla techników, którzy nie pracowali na wysokości przez co najmniej 6 miesięcy lub którzy mają nieregularny tryb pracy. Od pierwszego stycznia 2020 roku IRATA zniosła możliwość przystąpienia do szkolenia w trybie Direct Entry. 

Kryteria kwalifikacyjne dla kandydatów 

Aby zostać kandydatem na technika dostępu linowego trzeba mieć ukończone osiemnaście lat. Ważne jest, aby zainteresowane osoby były w dobrej kondycji fizycznej i nie miały schorzeń, które mogłyby zagrażać ich bezpieczeństwu podczas pracy. Dodatkowo muszą być w stanie radzić sobie z różnymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak zimno, upał czy wiatr. Nie mogą mieć przeciwwskazań do pracy na wysokości – kandydaci mogą zostać wykluczeni ze względu na choroby serca, wysokie ciśnienie, epilepsję, lęk wysokości, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, uszkodzenia kończyn, uzależnienie od alkoholu lub innych substancji, a także zaburzenia psychiczne czy cukrzycę. 

Proces egzaminacyjny w IRATA i dofinasowanie 

Szkolenie na każdym poziomie trwa cztery dni, z wyjątkiem dodatkowego szkolenia, którego czas trwania ustalany jest indywidualnie. W trakcie tych czterech dni prowadzone są wykłady teoretyczne, które wprowadzają techników w temat sprzętu, metod dostępu linowego oraz przepisów prawnych. Najważniejszą częścią szkolenia jest jednak praktyka, dzięki której kursanci mogą nauczyć się odpowiednich technik. Po zakończeniu szkolenia uczestnicy przystępują do egzaminu, który składa się z części teoretycznej i praktycznej. Egzamin ten jest przeprowadzany przez niezależnego akredytowanego przez IRATA asesora i trwa cały dzień. Aby uzyskać międzynarodowe uprawnienia do pracy na wysokości warto rozważyć uczestnictwo w szkoleniach współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej. Dzięki tym programom można zyskać dostęp do wysokiej jakości kształcenia w dziedzinie dostępu linowego, które spełnia międzynarodowe normy bezpieczeństwa. 

System szkoleń i certyfikacji IRATA 

IRATA, czyli Międzynarodowe Branżowe Stowarzyszenie Przemysłowego Dostępu Linowego, wprowadziło kompleksowy system szkoleń i certyfikacji dla techników dostępu linowego, który obejmuje trzy poziomy zaawansowania. Szkolenia mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa podczas pracy na wysokości poprzez wprowadzenie ścisłych norm i standardów, które są szeroko akceptowane w branży. Po ukończeniu szkolenia, technicy otrzymują certyfikaty oraz dzienniki pracy, które dokumentują ich karierę zawodową. Po upływie trzech lat certyfikaty muszą być odnawiane, a technicy, którzy nie pracowali na wysokości przez co najmniej sześć miesięcy, są zobowiązani do odbycia dodatkowego szkolenia. 

1. Kto stworzył standardy bezpieczeństwa?

Standardy bezpieczeństwa dla prac na wysokości stworzyło Międzynarodowe Branżowe Stowarzyszenie Przemysłowego Dostępu Linowego (IRATA). Dzięki tym wytycznym technicy dostępu linowego mogą być odpowiednio przeszkoleni, co przyczynia się do minimalizacji ryzyka w trudnych warunkach pracy. 

2. Ile jest poziomów szkoleń IRATA?

IRATA oferuje trzy poziomy szkoleń, które są dostosowane do doświadczenia i umiejętności techników dostępu linowego. Umożliwiają one stopniowy rozwój i zdobywanie specjalistycznych kompetencji w bezpiecznym wykonywaniu prac na wysokościach. 

3. Jak długo są ważne certyfikaty IRATA?

Certyfikaty są ważne przez okres trzech lat. Dodatkowo po szkoleniu technicy muszą przejść jednodniową ocenę przeprowadzoną przez akredytowanego asesora IRATA, który ocenia ich umiejętności. 

4. Jak często trzeba odnawiać uprawnienia?

Uprawnienia IRATA należy odnawiać co trzy lata. Proces ten wymaga ukończenia czterodniowego szkolenia odnawiającego oraz jednodniowej oceny przeprowadzonej przez akredytowanego asesora IRATA.